معمولاً تمامی انسان‌ها متوجه ضربان قلب خود نمی‌شوند؛ به همین دلیل زمانی که به طور ناگهانی متوجه آن می‌شوید می‌تواند نگران‌کننده باشد. تپش قلب ناگهانی وضعیتی است که قلب فرد بسیار محکم یا بسیار سریع می‌تپد. در زمان تپش قلب ناگهانی انسان احساس تپش تند و بال‌بال‌زدن دارد. به‌طورکلی تپش قلب ناگهانی می‌تواند از آگاهی نسبت به فعالیت قلب تا احساس تپش سریع‌تر و شدیدتر از حد معمول که ممکن است نشانه بیماری باشد متغیر باشد. اگرچه معمولاً تپش ناگهانی قلب خطرناک نیست و معمولاً خودبه‌خود از بین می‌رود؛ اما به‌ندرت می‌تواند نشانه یک بیماری جدی‌تر قلبی مثل ضربان قلب نامنظم یا آریتمی قلبی باشد که ممکن است نیاز به مراجعه به پزشک و درمان داشته باشد.
خوب است بدانید اگر تپش قلب ناگهانی همراه با علائمی مثل تنگی نفس شدید، درد یا سفتی در ناحیه قفسه سینه، سرگیجه یا سبکی سر و غش‌کردن باشد، باید سریعاً به پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه کنید. پزشک متخصص ابتدا در مورد سابقه پزشکی شما سؤال می‌کند. در گام بعدی برای تشخیص بهتر ممکن است انجام آزمایشاتی را درخواست کند. پزشک متخصص بعد از بررسی‌های لازم درمان مناسب را برای تپش قلب ناگهانی لحاظ می‌کند و اگر هیچ دلیل زمینه‌ای وجود نداشته باشد از شما می‌خواهد تغییراتی مثل مدیریت استرس را در سبک زندگی خود لحاظ کنید. در ادامه این مقاله از دکتر حکمت بهترین دکتر قلب اصفهان همراه ما باشید تا به بررسی علت تپش قلب ناگهانی و راه‌های درمان آن بپردازیم.
علل تپش قلب ناگهانی چیست؟
برای پاسخ به این سؤال که علت تپش قلب ناگهانی چیست باید بگوییم که عوامل مختلفی در ایجاد تپش قلب ناگهانی دست دارند. علت تپش قلب ناگهانی از حساسیت‌های غذایی تا اضطراب و بیماری‌های قلبی متغیر است. در برخی موارد افراد از بدو تولد به دلیل مشکلات قلبی از تپش قلب رنج می‌برند یا طی سالیان دراز به دلیل عوامل مختلف با این بیماری دست‌وپنجه نرم می‌کنند. در ادامه به سایر علل تپش قلب ناگهانی می‌پردازیم:
استرس و اضطراب
محرک‌های روانی و عاطفی مانند احساس استرس و اضطراب می‌تواند یکی از علت‌های تپش قلب ناگهانی باشد. در برخی موارد نیز حملات پانیک می‌تواند زمینه‌ساز تپش قلب ناگهانی باشد. تعریق، مشکل در تنفس، ضربان قلب نامنظم و درد در ناحیه قفسه سینه از جمله علائم حملات پانیک به شمار می‌رود. علت این عمر آن است که بدن انسان حتی اگر در خطر نباشد، برای رویارویی با یک تهدید آماده می‌شود. به عبادت دیگر احساسات شدید در برخی موارد باعث ترشح هورمون‌هایی می‌شوند که ضربان قلب را تسریع می‌کنند.
کافئین
مهم نیست کافئین را از طریق کدام منبع غذایی دریافت می‌کنید، درهرصورت کافئین محرکی است که ضربان قلب را بالا می‌برد. قهوه، نوشابه، چای، شکلات و نوشیدنی انرژی‌زا همگی کافئین دارند و با تحریک دستگاه عصبی خودمختار می‌توانند باعث تپش قلب ناگهانی شوند. کنترل واکنش‌های غیرارادی بدن مثل ضربان قلب به عهده دستگاه عصبی خودمختار است؛ بنابراین تحریک دستگاه عصبی خودمختار توسط مواد غذایی کافئین‌دار می‌تواند باعث تپش قلب ناگهانی شود. خوب است بدانید طبق مطالعات کافئین چای، شکلات و قهوه به‌احتمال زیاد علت تپش قلب ناگهانی در افراد دارای قلب سالم نیست.
ورزش
همان‌طور که می‌دانید ورزش‌کردن برای سلامت انسان بسیار خوب است و تمامی پزشکان انجام ورزش روزانه را برای داشتن یک زندگی سالم به افراد توصیه می‌کنند. در زمان سریع دویدن یا دوچرخه‌سواری شدید ضربان قلب انسان به طور طبیعی افزایش پیدا می‌کند. به‌عبارت‌دیگر در زمان ورزش‌کردن قلب انسان خون بیشتری را برای تقویت عضلات در طول تمرین پمپاژ می‌کند به همین دلیل افزایش ضربان قلب رخ می‌دهد. اگر در زمان تمرینات ورزشی دچار تپش قلب شدید می‌شوید ممکن است به‌این‌علت باشد که مدتی است ورزش نکردید؛ بنابراین بهتر است شدت تمرینات خود را کاهش دهید. اگر تپش قلب ناگهانی شما تداوم پیدا کرد بهتر است به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا تپش قلب ناگهانی در هنگام ورزش می‌تواند نشانه بیماری‌هایی نظیر آریتمی یا ضربان قلب نامنظم باشد.
نیکوتین
نیکوتین یک ماده شیمیایی اعتیادآور است که در محصولاتی نظیر سیگار و تنباکو یافت می‌شود. نیکوتین فشارخون و ضربان قلب انسان را افزایش می‌دهد؛ بنابراین برای داشتن زندگی سالم‌تر بهتر است مصرف محصولات نیکوتین دار را ترک کنید. به این نکته توجه داشته باشید که ترک سیگار و محصولاتی که نیکوتین دارند بلافاصله باعث کاهش ضربان قلب شما نمی‌شود. علاوه بر این تپش قلب می‌تواند یکی از علائم ترک نیکوتین باشد؛ اما باید بعد از ۳ الی ۴ هفته متوقف شود.
تغییرات هورمونی
زنان ممکن است در دوران بارداری، پریودی، نزدیک دوران یائسگی یا در دوران یائسگی افزایش ضربان قلب را تجربه کنند. تپش قلب ناگهانی در این دوران به دلیل ایجاد تغییرات در سطح هورمون‌ها است. البته افزایش ضربان قلب در این زمان‌ها معمولاً موقتی است و جای نگرانی نیست. لازم به ذکر است که اگر مادران باردار کم‌خونی داشته باشند به دلیل کمبود گلبول قرمز خون که اکسیژن لازم را در سراسر بدن شما حمل کنند ممکن است تپش قلب ناگهانی در آنها اتفاق بیفتد.
مشکلات ریتم قلب
در برخی موارد ریتم نامنظم قلب یا آریتمی می‌تواند باعث تپش قلب ناگهانی شود. اگر آریتمی باعث افزایش ضربان قلب شود به آن تاکی‌کاردی می‌گویند. زمانی که ضربان غیرطبیعی قلب از حفره‌های فوقانی قلب شروع می‌شود در پزشکی به آن تاکی‌کاردی فوق بطنی می‌گویند و زمانی که افزایش ضربان قلب به دلیل سیگنال‌های معیوب در اتاقک پمپاژ پایینی قلب (بطن) اتفاق می‌افتد به آن تاکی‌کاردی بطنی می‌گویند. علاوه بر این آریتمی می‌تواند باعث کاهش ضربان قلب شود که در اصلاح پزشکی به آن برادی‌کاردی می‌گویند. خوب است بدانید فیبریلاسیون دهلیزی یا AFib نیز می‌تواند علت تپش قلب ناگهانی باشد. در این بیماری حفره‌های فوقانی قلب که دهلیز نام دارند به‌جای ضربان طبیعی، بال بال می‌زنند.
داروها
برخی از داروها مثل آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضد روان‌پریشی، داروهای ضدقارچ، داروهای سرفه و سرماخوردگی، قرص‌های تیروئید، داروهای فشارخون بالا و قرص‌های رژیمی می‌توانند علت تپش قلب ناگهانی باشند. این دسته از داروها حاوی مواد محرک نظیر پسودوافدرین هستند؛ به همین دلیل باعث بروز تپش قلب ناگهانی در افراد می‌شوند. علاوه بر این بعضی از داروها ممکن است تغییراتی را در سیستم هدایت الکتریکی قلب ایجاد کنند. خوب است بدانید ایجاد تغییرات در ضربان قلب پس از مصرف این داروها نگران‌کننده نیست و فقط یک عارضه جانبی مصرف دارو است. البته اگر یک یا چند مورد از این نوع داروها با هم را مصرف می‌کنید بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
تیروئید پرکار
تیروئید یک غده پروانه‌ای شکل درون گردن است که وظیفه تولید هورمون‌هایی که به مدیریت متابولیسم کمک می‌کنند را به عهده دارد. در تیروئید پرکار به دلیل تولید بیش از حد هورمون تیروئید سرعت قلب افزایش پیدا می‌کند. علاوه بر این افزایش بیش از حد داروهایی که برای درمان تیروئید کم‌کار تجویز می‌شوند نیز ممکن است ضربان قلب شما را افزایش دهد.
تپش قلب نرمال چقدر است؟
همان‌طور که می‌دانید ضربان قلب، تعداد دفعاتی است که قلب شما در یک دقیقه می‌زند. ضربان قلب انسان در حالت استراحت باید بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه در دقیقه (bpm) باشد. عوامل مختلفی نظیر سن، سلامت عمومی، دمای هوا، احساسات، اندازه بدن، وضعیت بدن (مثل درازکشیدن و ایستادن) و سیگاری بودن می‌تواند روی ضربان قلب انسان تأثیر بگذارد؛ بنابراین ضربان طبیعی قلب می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. به‌عنوان‌مثال میانگین حداکثر ضربان قلب در این انسان ۲۰ساله ۲۰۰ (bpm )ست اما میانگین حداکثر ضربان قلب در یک انسان ۸۰ساله ۱۵۰ (bpm ) است. برای اندازه‌گیری ضربان قلب خود می‌توانید نبض خود را بررسی کنید. ابتدا انگشت اشاره و سوم خود را روی گردن خود و در کنار نای قرار دهید و یا دو انگشت خود را روی مچ دست و بین استخوان و تاندون روی شریان رادیال خود قرار دهید. سپس تعداد ضربان را در ۱۵ ثانیه بشمارید و عدد به‌دست‌آمده را در چهار ضرب کنید تا ضربان قلب خود را در یک دقیقه به دست آورید.
درمان تپش قلب
تپش قلب معمولاً نیازی به درمان ندارد و خودبه‌خود از بین می‌رود مگر اینکه تپش قلب شما ناشی از بیماری قلبی باشد. بنابراین لازم است که پزشک متخصص ابتدا علت تپش قلب شما را شناسایی کند و سپس راه‌های درمان را به شما توصیه کند. اگر علت تپش قلب شما بیماری قلبی باشد پزشک متخصص ممکن است جراحی، دارو یا روش‌های دیگری را برای درمان شما به کار گیرد. درصورتی‌که علت تپش قلب شما استرس و اضطراب باشد، باید از موقعیت‌های استرس‌زا دوری کنید و برای حفظ آرامش خود از روش‌هایی مثل یوگا، رایحه‌درمانی و مدیتیشن استفاده کنید. افرادی که به دلیل استفاده از برخی غذا‌ها و نوشیدنی‌ها مثل الکل، نیکوتین و کافئین به تپش قلب مبتلا شده‌اند باید این مواد را از چرخه غذایی خود حذف کنند. علاوه بر این اگر پزشک متخصص علت تپش قلب ناگهانی شما را پیدا نکند ممکن است از شما بخواهد از چیزهایی که ممکن است باعث تپش قلب شود دوری کنید.
سخن آخر
افزایش ضربان قلب برای بسیاری از افراد نگران‌کننده است؛ زیرا افراد معمولاً از ضربان قلب خودآگاه نیستند. اگر خود یا اطرافیانتان ضربان قلب بالا دارید نیازی به نگرانی نیست؛ زیرا تپش قلب معمولاً بعد از مدتی از بین می‌رود؛ اما اگر این تپش قلب ناگهانی بعد از مدتی از بین نرفت و یا با علائم دیگری مثل تنگی نفس و سرگیجه همراه بود باید به پزشک متخصص قلب مراجعه کنید. اگر در اصفهان زندگی می‌کنید و به هر دلیلی به پزشک متخصص قلب و عروق نیاز دارید می‌توانید با مراجعه به کلینیک تپش به یکی از بهترین پزشکان قلب و عروق در اصفهان مراجعه کنید. آقای دکتر مصطفی حکمت با سال‌ها سابقه درخشان در درمان بیماران قلبی و عروقی و نارسایی قلب اصفهان تا پایان روند درمان و بهبودی بیمار در کنار او خواهد بود.
