ضربان قلب خطرناک چند است؟

شاید ندانید که ضربان قلب خطرناک چند است و چه زمانی با چه ضربان قلبی باید به پزشک مراجعه کنید. ضربان قلب در افراد مختلف متفاوت است ولی چه زمانی طبیعی تلقی می‌شود؟ و یا چه زمانی ضربان قلب در محدوده خطرناکی قرار دارد؟ با توجه به اینکه قلب یکی از عضلات حساس در مرکز قفسه سینه است، این موضوع اهمیت بیشتری خواهد داشت. معمولا ورزشکاران در حالت استراحت، تپش قلب کمتری نسبت به سایر افراد دارند و این موضوع برای کودکان، نوزادان و زنان باردار هم متفاوت خواهد بود. در این مطلب اطلاعات بسیار مفیدی در رابطه با دلایل و عوارض ضربان قلب خطرناک در اختیار شما قرار می‌دهیم و مطالعه آن را به شما توصیه می‌کنیم.

 

چگونه ضربان قلب را اندازه بگیریم؟

برای اندازه‌گیری ضربان با استفاده از انگشت می‌توانید دو انگشت وسط و اشاره خود را بر روی قسمتی از بدنتان که نبض دارد، محکم فشار دهید. قسمت داخلی مچ دست یکی از رایج‌ترین نقاط برای گرفتن نبض است و از سایر قسمت‌های بدن برای اندازه گیری ضربان قلب با این دو انگشت می‌توان به کنار گردن، حفره روبه‌روی آرنج و قسمت انتهایی پنجه پا اشاره کرد. پس از اینکه نبض خود را پیدا کردید، با استفاده از کرنومتر به مدت ۶۰ ثانیه ضربان را بشمارید و یا ضربان را به مدت ۱۵ ثانیه بشمارید و نتیجه را در عدد ۴ ضرب کنید.

اگر روشی که اشاره کردیم، برایتان سخت است و یا نمی‌توانید انجام دهید، راهکار دیگری را می‌توانید امتحان کنید. بدین منظور ابتدا دو انگشت خود را کنار گردن یا نای قرار دهید یا از شخص دیگری بخواهید تا نبض شما را اندازه بگیرد. البته با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی می‌توان از دستگاه‌های فشارسنج دیجیتال، مچ‌بند هوشمند، برخی دستگاه‌های ورزشی مانند تردمیل و حتی اپلیکیشن موبایل برای اندازه‌گیری ضربان قلب استفاده کرد.

با دیدگاهی تخصصی می‌توان گفت که اندازه‌گیری ضربان قلب با استفاده از روش‌های زیر انجام می‌شود:

1. از طریق شریان زند اصلی
2. از طریق شریان کاروتید
3. از طریق نبض پدال
4. از طریق شریان بازوها
5. از طریق دستگاه فشار کمکی

 

چه چیزی باعث تغییر ضربان قلب می شود؟

تغییر ضربان قلب در طول روز در پاسخ به ورزش، اضطراب، هیجان و ترس امری طبیعی است ولی ضربان قلب شما در حالت استراحت نباید خیلی سریع یا خیلی کند باشد. یکی از شایع‌ترین ریتم‌های غیرطبیعی قلب را می‌توان در بیماران فیبریلاسیون دهلیزی اشاره کرد که یک الگوی نامنظم ضربان طبیعی قلب در آن وجود دارد.

هنگامی که قلب شما خیلی سریع به تپش دربیاید، به این رویه، تاکی کاردی می‌گویند. تاکی کاردی انواع مختلفی دارد و از جمله دلایل به وجود آمدن آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اضطراب یا استرس
• خستگی
• مصرف زیاد کافئین
• مصرف زیاد الکل
• عدم تعادل الکترولیت بدن (دلیل ضربان قلب بالا و لرزش بدن)
• تب و لرز
• ورزش یا فعالیت بدنی شدید
• عوارض جانبی ناشی از مصرف دارو
• سیگارکشیدن
• استفاده از مواد مخدر خاص (مانند کوکائین)

موارد ذکر شده در بالا، اغلب از علل تپش قلب در جوانان هستند که با توجه به سبک زندگی جوانان، این موارد به وجود می‌آیند. البته با توجه به آمارهای به دست آمده، خانم‌ها به دلیل احساساتی بودن، بیشتر دچار تاکی کاردی می‌شوند.

همچنین اگر ضربان قلب شما خیلی آهسته باشد، از آن به عنوان برادی کاردی یاد می‌شود که خیلی خطرناک است. اتفاق برادی کاردی اغلب هنگامی رخ می‌دهد که ضربان قلب به کمتر از ۶۰ ضربان در دقیقه می‌رسد. توجه داشته باشید که ورزشکاران و افرادی که به صورت منظم ورزش می‌کنند، ضربان قلب کمتر از ۶۰ بار در دقیقه برای آن‌ها طبیعی است ولی این موضوع برای افراد عادی یک اختلال محسوب می‌شود.

از جمله دلایل تغییر ضربان قلب در تجربه برادی کاردی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عوارض جانبی داروها
• عدم تعادل الکترولیت بدن
• آپنه انسدادی خواب (علت ضربان قلب بالا در خواب)

 

ضربان قلب بالا نشانه چیست؟

ضربان قلب بالا که به انگلیسی به high heart rate معروف است، به حالتی گفته می‌شود که فرد ضربان قلب خود را در قفسه سینه، گردن و گلو به صورت غیرعادی احساس می‌کند. در مواقعی که تپش قلب فرد همراه با تندتر ضربه زدن و اختلال در کارکرد قلب انسان باشد، معمولا باعث استرس و اضطراب در فرد می‌شود.

برخی از بیماران غده تیروئید که سطح قند خون پائینی هم دارند، شاهد تپش قلب بالایی خواهند بود. در این بیماران علائم مختلفی از جمله خشکی پوست، کم خوابی، زبری صدا، لرزش اندام، نفس نفس زدن و مواردی از این قبیل مشاهده می‌شود.

در برخی موارد، افرادی که کم خونی دارند به تپش قلب دچار می‌شوند و علائمی مانند خستگی، رنگ پریدگی و ضعف را تجربه می‌کنند. ضربان قلب بالا ممکن است به خاطر مشکلات جدی قلبی و انواع بیماری قلبی نیز باشد که البته این مورد بسیار نادر است. در چنین مواقعی ممکن است علائمی نظیر درد قفسه سینه، گیجی، تنگی نفس شدید و بیهوشی نیز در فرد وجود داشته باشد.

اگر تپش قلب بالا به همراه بی‌حسی و گزگز در اندام ها در فرد احساس شود، می‌تواند نشانه حمله اضطرابی و یا اضطراب شدید باشد. در برخی موارد اختلال در الکترولیت‌ها باعث چنین واکنشی در فرد می‌شود که از جمله این اختلالات می‌توان به هایپرکالمی، هایپوکلسیمی و هایپومنیزیمی اشاره کرد.

 

حداکثر ضربان قلب

به نظر شما ضربان قلب خطرناک چند است؟ دانستن حداکثر ضربان قلب کمک می کند تا تعداد ضربان ایده آل در هنگام ورزش کردن را متوجه شویم. شما می توانید برای تخمین حداکثر تعداد ضربان قلب، سن خود را از عدد ۲۲۰ کم کنید و آن را به دست آورید. به عنوان مثال، یک فرد ۳۰ ساله باید حداکثر ضربان قلب برابر با ۱۹۰ را داشته باشد.

 ۲۲۰-۳۰=۱۹۰

این یعنی حداکثر ضربان قلب برای فرد ۳۰ ساله، ۱۹۰ ضربه در دقیقه است. محاسبه این عدد برای افرادی که ورزش می کنند بسیار مفید خواهد بود و شما می توانید دریابید که انرژی کافی برای ورزش کردن دارید یا خیر.

 

ضربان قلب خطرناک چند است؟

به گفته گروهی از افراد متخصص قلب در اصفهان برای تشخیص اینکه ضربان قلب خطرناک چند است لازم است تا ضربان قلب فرد تحت شرایط مختلف مورد بررسی قرار گیرد. ولی فرد بزرگسالی که از سلامت کامل برخوردار است بین ۶۰ تا ۱۰۰ تپش در دقیقه، ضربان دارد و ضربان قلب خارج از این محدوده، محدوده ضربان قلب خطرناک محسوب می‌شود. درواقع ضربان قلب خطرناک زمانی است که قلب فرد خیلی آهسته یا خیلی تند به تپش درمی‌آید.

 

محدوده ضربان قلب نرمال در سنین مختلف

محدوده ضربان قلب نرمال در سنین مختلف، متفاوت است و می‌توان گفت ضربان قلب نرمال بسته به سن و شرایط فرد تغییر می‌کند. در ادامه به بررسی این موضوع می‌پردازیم.

• یک فرد بزرگسال در حال استراحت، ضربان قلب نرمالی برابر با ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه در دقیقه دارد که این عدد با توجه به گروه سنی و جنسیت متفاوت است. جالب است بدانید که ضربان نرمال قلب زنان به طور متوسط ۷-۲ BPM سریع‌تر از مردان است. همچنین ضربان قلب ورزشکاران جوان تا ۴۰ BPM خواهد بود. لازم به ذکر است که محدوده ۵۷ تا ۶۱ ضربه در دقیقه یک محدوده عالی محسوب می‌شود.
• تعداد ضربان نرمال قلب برای نوزادان ۱۰۰ تا ۱۶۰ ضربه در دقیقه است و این در حالی است که این عدد برای نوزادان صفر تا پنج ماهگی ۹۰ تا ۱۵۰ ضربه در دقیقه خواهد بود. کودکان ۶ تا ۱۲ ماهه، ضربان نرمال قلب برابر با ۸۰ تا ۱۴۰ ضربه در دقیقه دارند و این عدد برای کودکان ۱ تا ۳ ساله برابر با ۸۰ تا ۱۳۰ ضربه در دقیقه است.
• ضربان نرمال قلب در کودکان ۳ تا ۵ ساله برابر با ۸۰ تا ۱۲۰ ضربه در دقیقه است و کودکان ۶۰ تا ۱۰ ساله ضربان نرمال قلب برابر با ۷۰ تا ۱۱۰ ضربه در دقیقه دارند. این درحالیست که تعداد ضربان نرمال قلب در کودکان ۱۱ تا ۱۴ ساله برابر با ۶۰ تا ۱۰ ضربه در دقیقه است.
• ضربان قلب نرمال برای خانوم‌ها نسبت به آقایان متفاوت است و در حالت استراحت، ضربان قلبی بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه در دقیقه دارند. لازم به ذکر است که ضربان نرمال قلب خانوم‌ها در زمان بارداری به دلیل افزایش حجم خون و تغییرات هورمونی، ۱۰ تا ۲۰ضربه در دقیقه بیشتر است و در برخی موارد ممکن است این عدد از ۹۰ ضربه در دقیقه بیشتر هم رود.

 

عوارض ضربان قلب بالا

ضربان بالای قلب در حالت کلی به خاطر موارد بی‌خطری است که درنهایت باعث بالا رفتن ضربان قلب می‌شود و باعث می‌گردد تا قلب عمل پمپاژ را قوی‌تر انجام دهد. البته در همه این موارد، فرد ناراحتی شدیدی را تجربه می‌کند و دچار هراس از مرگ می‌شود ولی درواقع هیچ خطری وی را تهدید نمی‌کند. با این حال در موارد کمتر دیده شده، عوارضی را شاهدیم. در ادامه  پس از بررسی سوال ضربان قلب خطرناک چند است با شایع‌ترین عوارض ضربان قلب بالا آشنا می‌شویم.

• لخته‌های خون

لخته‌های خونی ممکن است منجر به حمله یا سکته قلبی در فرد شود و خطر ابتلا به این اتفاق را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.

• نارسایی قلبی

اگر درمان تپش قلب بالا را جدی نگیرید، ممکن است در برخی موارد قلب شما ضعیف‌تر شده و این باعث افزایش خطر نارسایی قلبی می‌شود.

• غش

در برخی موارد ممکن است خرد به خاطر ضربان قلب بالا، هوشیاری خود را از دست دهد و این خطر سقوط یا حوادث دیگر را افزایش می‌دهد.

• مرگ ناگهانی

این مورد یکی از نادرترین عوارض ضربان قلب بالا در بیماران است که معمولا تنها با ضربان بالای قلب بطنی یا فیبریلاسیون بطنی رخ می‌دهد.

از جمله عوارض شایع دیگر به خاطر ضربان بالای قلب می‌توان کاهش جریان خون به اندام‌های حیاتی و کاهش برون‌ده قلبی و ایجاد علائمی مانند سرگیجه و ضعف اشاره کرد.

 

سخن پایانی

در این مقاله بررسی کردیم که چرا ضربان قلب بالا میرود و نشانه های ضربان قلب خطرناک را توضیح دادیم. ضربان قلب بالای ۱۲۰ برای یک فرد بزرگسال شاید امری خطرناک باشد ولی همین عدد برای برخی از کودکان یک امر طبیعی است.

برای اندازه‌گیری ضربان قلب در خانه می‌توانید از دو انگشت خود استفاده کنید و اگر سختتان است می توانید دستگاه‌های فشارسنج دیجیتالی تهیه نمائید. دقت داشته باشید که اگر ضربان قلب شما به صورت مداوم بیش از ۱۰۰ یا زیر ۶۰ ضربان در دقیقه باشد، بهتر است حتما به پزشک مراجعه کنید. پزشک در واقع ممکن است شما را به آنژیوگرافی در اصفهان ارجاع دهد ولی تا مشخص شدن نتیجه نهایی هیچ ترسی نداشته باشید.